Ρυτίδες για τον άνθρωπο, Ρωγμές στη ζωή μας και Kintsugi

 

Α Ν Α Σ Τ Ο Χ Α Σ Μ Ο Σ 

Μ Ε Τ Α Μ Ο Ρ Φ Ω Σ Η 

ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ- ΘΑΥΜΑΤΑ για να αφαιρέσεις τα ηχηρά και τα σιωπηρά σύμφωνα ρ και σ, μπορείς... να χρησιμοποιήσεις τη γιαπωνέζικη τέχνη kintsugi.( Λέγεται πως ο Σογκούν Ashikaga Yoshimasa 1435-1490 συνήθιζε να χρησιμοποιεί πάντα το αγαπημένο του μπολ για τσάι για την καθημερινή ιεροτελεστία του τσαγιού. Μια μέρα, έσπασε και τότε ο Yoshimasa το έστειλε για επισκευή στην Κίνα, από όπου και το είχε αγοράσει. Μήνες αργότερα, το μπολ, επέστρεψε στα χέρια του με μεταλλικά κομμάτια να ενώνουν τις ρωγμές, όχι μόνο ασχημαίνοντάς το, αλλά και καθιστώντας το ακατάλληλο για χρήση, αφού πλέον δεν μπορούσε να συγκρατήσει το νερό.

Tότε ο Yoshimasa έδωσε εντολή στον δικό του τεχνίτη να βρει έναν τρόπο να το επιδιορθώσει και έτσι γεννήθηκε μια νέα τέχνη).

 Kintsugi: kin=χρυσός + tsugi = ένωση 

 συνδέεται άμεσα με τη Wabi-Sabi ιαπωνική φιλοσοφία= Θαύμασε την ατέλεια

 που προσκαλεί τον παρατηρητή να δει το όμορφο στο ελαττωματικό ή στο ατελές!

''Υπάρχει μια ρωγμή σε όλα, έτσι μπαίνει το φως''  Λέοναρντ Κόεν 1934 –2016 

ΜΑΡΙΑ ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΔΟΥ ΠΟΘΟΥ  1933-2023

Σήμερα ζω την νεότητα της διαφάνειας.
Είναι η νεότητα των μέσα οράσεων αυτή.
Σε βοηθάει να υπερβείς τον πόνο της εφημερότητας.
Αλλά και να δεις διαφορετικά τις αλήθειες σου.

Έτσι θέλω να σκέφτομαι το πέρασμα του χρόνου. Με τον στίχο του Ελύτη: “το φως δουλεύοντας τη σάρκα”, σάμπως να πρόκειται για πολύτιμο κόσμημα.

 Όταν ήμουν νέα φοβόμουν τις ρυτίδες. Με τρόμαζε η σκέψη πως μια μέρα το πρόσωπό μου θα γέμιζε ρυτίδες. Σήμερα τις αγαπώ. Είναι οι δρόμοι της ζωής μου εκεί. Και είναι η διαφάνεια που απελευθερώνει τις μέσα οράσεις. Αυτό για μένα είναι ποίηση.

Κάποια στιγμή είδα πως η ποίηση δεν υπάρχει μόνο ως υπέρβαση ή ως το χαμένο ιερό της ψυχής, αλλά κάτι πιο πολύ: Είναι μια λειτουργία ύπαρξης. 

 Ο Οδυσσέας Ελύτης λέει στα Ανοιχτά Χαρτιά «δεν μιλώ για την ικανότητα να συνθέτει κανείς στίχους, αλλά για την άλλη: να ανασυνθέτει τον κόσμο κυριολεκτικά και μεταφορικά». Κι ύστερα: “μια ρυτίδα περισσότερο στο πρόσωπο, μια ρυτίδα λιγότερο στην ψυχή, αυτό περιμένω, την απόλυτη αντιστροφή, τη διαφάνεια”, είπε.

 

 

 

ΔΑΙΜΩΝ και δαιμόνιο

4/8/2023 

Τι είναι Δαίμων και Δαιμόνιο;  Ξαναδιάβασα και  ξανασκέφτηκα… 

Δαίμων είναι η Φωνή που θεϊκά υφίσταται και αρθρώνει λόγο μέσα σε κάθε άνθρωπο, φύσει υπάρχει μέσα μας, δηλαδή εκ φύσεως υπάρχει μέσα μας ο μεσολαβητής με το Θείο!!

Άρα όλοι έχουν δίκιο όπως και να την ορίσουν (αυτή τη Φωνή) είτε ήθος είτε όπως άλλως επιθυμούν, όμως δεν δύναται να ορισθεί με μια λέξη διότι είναι σύμπλεγμα αεικίνητο!!!!(Εξ ου κι η διαφορετικότητα στις ονομασίες που της έδωσαν οι φιλόσοφοι άραγε;)

Η μουσική την εξημερώνει και η παιδεία εργάζεται σύνθρονα  ώστε να την κάνει "καλλίφωνη", για να εκφραστεί με την σειρά της από τις φωνητικές χορδές της ψυχής και του σώματος, αναθέτοντας τα καθήκοντα του μαέστρου στον Δάσκαλο, στη σονάτα Καλλίπολη!!! 

Ο Άνθρωπος που Γνώριζε το Άπειρο - Σρινιβάσα Ραμανούτζαν

 

 32 χρονών και έδωσε άπειρα στοιχεία στο χώρο των Μαθηματικών ...Αν ζούσε περισσότερο;

Ο Σρινιβάσα Ραμανούτζαν 22 Δεκεμβρίου 1887 – 26 Απριλίου 1920 ήταν Ινδός Μαθηματικός  και παρότι αυτοδίδακτος με σχεδόν καθόλου εκπαίδευση είχε αξιοσημείωτη συνεισφορά στη θεωρία των αριθμών.  Έζησε στην Ινδία αποκομμένος από την μαθηματική κοινότητα της εποχής, που ήταν ανεπτυγμένη κυρίως στην Ευρώπη. Ως συνέπεια αυτού, πέρα από την παραγωγή καινούργιου υλικού, ανακάλυψε ξανά θεωρήματα που ήταν ήδη γνωστά. Αυτό οδήγησε τον Άγγλο μαθηματικό  ΧΆΡΝΤΙ να τον χαρακτηρίσει φυσική διάνοια ισότιμο με ΝΕΥΤΩΝΑ , ΑΡΧΙΜΗΔΗ,  ΟΪΛΕΡ και ΓΚΑΟΥΣ.

Ο Ραμανούτζαν επιβιβάστηκε στο πλοίο "Νεβάσα" στις 17 Μαρτίου 1914, το οποίο αναχώρησε στις 10 η ώρα το πρωί από το Μαντράς.Έφτασε στο Λονδίνο στις 14 Απριλίου, όπου και τον περίμενε με ένα αμάξι ο Ε. Χ. Νεβίλ. Μετά από τέσσερις ημέρες, ο Νεβίλ τον φιλοξένησε στο σπίτι του στο δρόμο Τσέστερτον στο Κέιμπριτζ. Ο Ραμανούτζαν ξεκίνησε αμέσως να εργάζεται με τους Λίτλγουντ και Χάρντι. Ο Χάρντι και ο Ραμανούτζαν ξεκίνησαν να μελετούν τα τετράδια του. Ο Χάρντι είχε ήδη παραλάβει 120 θεωρήματα από τον Ραμανούτζαν στα πρώτα δύο γράμματα της αλληλογραφίας τους, αλλά υπήρχαν πολλά περισσότερα πορίσματα και θεωρήματα για να βγουν στο φως μέσα στα τετράδια του Ραμανούτζαν. Ο Χάρντι αναγνώρισε ότι μερικά από αυτά ήταν λάθος, άλλα είχαν ήδη εκφραστεί, ενώ μερικά από αυτά ήταν καινοτομίες.Ο μέντοράς του δυσκολεύτηκε αλλά τον έπεισε ότι όλα στα μαθηματικά χρήζουν αποδείξεων και δεν κατοχυρώνονται οι πράξεις χωρίς πράξεις! Η έμπνευση είναι αξιοζήλευτη-χαρισματική  δύναμη μυαλού αλλά η κοινοποίηση και η δημοσίευση για τους πρώτους αριθμούς και για τους διαμερισμούς ήθελαν αυστηρή, λογική στήριξη/ υποστήριξη για να ατσαλώνεται η έμπνευση , η διαίσθηση, η ευφυϊα!! Στις 6 Δεκεμβρίου 1917, εκλέχθηκε μέλος της Μαθηματικής Εταιρίας του Λονδίνου. Έγινε μέλος της Βασιλικής Εταιρίας το 1918 και ήταν ένας από τα νεότερα μέλη της ιστορίας της Βασιλικής Εταιρίας. Τον Οκτώβριο του 1918, ήταν ο πρώτος Ινδός που εκλέχθηκε στο Τρίνιτι Κόλετζ του Κέιμπριτζ.

Ο αριθμός 1729 είναι γνωστός ως ο αριθμός Χάρντι-Ραμανουτζάν λόγω ενός γνωστού ανεκδότου του Βρετανού μαθηματικού Χάρντι που αφορά μια επίσκεψη που έκανε στο νοσοκομείο όπου βρισκόταν ο Ραμανουτζάν. Συγκεκριμένα ο Χάρντι γράφει:

«

Θυμάμαι μια φορά που πήγαινα να τον επισκεφτώ στο Putney επειδή ήταν άρρωστος. Είχα πάρει ένα ταξί με το νούμερο 1729 και σχολίασα πως ο αριθμός αυτός μου φαινόταν αρκετά βαρετός και πως ήλπιζα αυτό να μην αποτελούσε κάποιον άσχημο οιωνό. "Όχι", μου απάντησε "είναι ένας πολύ ενδιαφέροντας αριθμός, είναι ο μικρότερος αριθμός που μπορεί να εκφραστεί ως το άθροισμα δύο κύβων με δύο διαφορετικούς τρόπους."

»

Οι δύο διαφορετικοί τρόποι είναι

1729 = 1³ + 12³ = 9³ + 10³.

 

Δάσκαλος και Μαθητής, ορθολογιστής και βαθιά θρησκευόμενος, ΧΑΡΝΤΙ και ΡΑΜΑΝΟΥΤΖΑΝ, σημαίνοντα και σημαινόμενα, πρώτοι αριθμοί που διαιρούνται μόνο με τη μονάδα και τον εαυτό τους!!!!

 

ΣΩΚΡΑΤΗΣ, Ο προφήτης της αρχαιότητας του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΑΛΟΚΩΣΤΑ

 

Η πλατιά βιογραφική σύνθεση και η  εύληπτη παρουσίαση των ιδεών του κορυφαίου φιλοσόφου τέρπει , διδάσκει και... τροφοδότησε τις ερωταποκρίσεις ανάμεσα στον πρωτοετή φοιτητή της φιλοσοφίας ΠΑΥΛΟΥ ΚΕΦΑΛΑ και της δασκάλας Α.Ο.

Α.Ο. Γιατί θα ήθελες να γίνεις μαθητής του ΣΩΚΡΑΤΗ;

Π.Κ. Για να μάθω να σκέφτομαι ή μάλλον καλύτερα να αναρωτιέμαι!

Α.Ο.  Αν άλλαζες τον τίτλο του βιβλίου ΣΩΚΡΑΤΗΣ , ο προφήτης της αρχαιότητας;

Π.Κ. Ο προφήτης και του παρελθόντος και του μέλλοντος.

Α.Ο.  Ποιο είναι το δαιμόνιο του Σ. τελικά;Εσύ τι περιεχόμενο θα έδινες στο Δαιμόνιο του Σωκράτη; 

Π.Κ. Το mos maiorum των Ρωμαίων, ΗΘΟΣ, ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ, ΛΟΓΙΚΗ, ΣΥΝΕΠΕΙΑ, ΘΕΟΣ, ΓΝΩΣΗ, ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΤΙΜΙΟΤΗΤΑ, ΟΛΙΓΑΡΚΕΙΑ, Γνῶθι σεαυτόνΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ, ΗΛΙΟΣ...

Α.Ο. Η σύζυγός του ΣΩΚΡΑΤΗ Ξανθίππη σύμφωνα με ΠΛΑΤΩΝΑ , Φαίδων αφοσιωμένη σύζυγος και μητέρα ενώ σύμφωνα με Ξενοφώντα και Διογένη , η πιο δύσκολη και δύστροπη γυναίκα που έβριζε διαρκώς… Γιατί ο μεγαλύτερος κατά 30-40 χρόνια ΣΩΚΡΑΤΗ  την πήρε σύζυγο;

Π.Κ. Νομίζω ότι ο Σ. υποστηρίζει ότι αν αντέχει την Ξανθίππη τότε μπορεί να υποφέρει όλους τους ανθρώπους.

Α.Ο.  Ο μαθητής του ΚΡΙΤΩΝΑΣ ήταν αθλητής και  γύμναζε  το σώμα του ενώ ο ΣΩ λέει ότι γυμνάζει την ψυχή του για να αντιμετωπίσει ποιον;

 Π.Κ. Ένα μεγάλο θεριό, τον εαυτό μου

Α.Ο. Ποια η σχέση του με τον Αλκιβιάδη;

Π.Κ.Αγάπησε το σώμα και την ανδρεία του Αλκιβιάδη αλλά ερωτεύτηκε την ψυχή του. Για αυτό στην επίδειξη της ομορφιάς και των λάγνων αρωμάτων του Αλκιβιάδη, αποστρέφεται το σώμα και θέλει να ταπεινώσει τον πόθο του.

 Α.Ο. 28 ημέρες στο δεσμωτήριο, συνεχίζει ήρεμος τις φιλοσοφικές του συζητήσεις, δηλώνοντας;

Π.Κ. ...ότι η ελευθερία της σκέψης δεν φυλακίζεται. 

Α.Ο. Γιατί δεν δραπετεύει αφού οι κατήγοροί του τον αδίκησαν; 

Π.Κ. ενώ δίδασκε τη δικαιοσύνη, θα παρέβαινε τους Νόμους;

Α.Ο Τι και πώς θα συνδύαζες τους όρους της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας στη ζωή μετά την ανάγνωση αυτού του βιβλίου ;

ΠΑΥΛΟΣ ΚΕΦΑΛΑΣ:  ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ + ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ = ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΒΙΟΥ

      Δικαιωματικά ο υιός του λιθοξόου ανδριαντοποιού Σωφρονίσκου τίμησε το όνομα και το επάγγελμα του πατέρα του. Σμίλεψε άθελά του τον αέναο και γιγάντιο ανδριάντα του, επιλέγοντας για χώρο οικοδομήσεως την Ελληνική γη, δίχως να ορίσει τα χαρακτηριστικά του, όπως δεν όρισε ο Όμηρος την ομορφιά της Ελένης. Δυσθεόρατος ανδριάντας της φιλοσοφίας που διαφαίνεται κι από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, πάντοτε φωτεινός και απαστράπτων σαν φάρος πνευματικός. Μερίμνησε και για την τιμή της μαίας μητέρας του Φαιναρέτης που την στεφάνωσε με κλάδο ελαίας εφόσον υιοθέτησε την επαγγελματική της τέχνη, κοσμώντας πρωτίστως την Αθήνα και έπειτα όλα τα προπύλαια των φιλοσοφικών σχολών, με το άγαλμα των εξ αίματος θυγατέρων του, των "Τριών Χαρίτων", την Μαιευτική, την Διαλεκτική και την Ειρωνεία. Προσυπέγραψε το δημιούργημά του με την άφθαρτη στον χρόνο φράση, "ἓν οἶδα ὅτι οὐδὲν οἶδα", θέλοντας να αναπαραστήσει τροχιοδεικτικά την φορά της κίνησης του αποτυπώματος του ανθρώπου, της ψυχής του, από τον Ήλιο, το Φως, το Αγαθό προς τα ανθρώπινα ριζώματα και εκ νέου προς τον Ήλιο, προς το αληθινό φως εκεί όπου το αληθές δεν σφάλει και δεν υποτάσσεται. Θέτει  ως ακτίνα από τον Ήλιο την ενάργεια, τη λιτότητα και τη συνέπεια και τίθεται ως τροχιά συγκρούσεως με τον Ήλιο, η Ύβρη. Αποκρυπτογραφώντας το αριστούργημα της σκέψης που θα οδηγήσει τον άνθρωπο στο Φως, λαμβάνει  τη μορφή μαρμάρινου αγάλματος καθισμένο και σκεπτικό αναμένοντας να διαψευσθεί ευχάριστα εμπράκτως. Ίσως η υπερφυσική ακοή του Ελύτη, μας εξομολογείται εγγράφως ένα από τα μυστικά του "προφήτη" Να αξιοποιείς το ελάχιστο για να του αποσπάς τα μέγιστα είναι το πιο δύσκολο και το πιο "ελληνικό" μυστικό. 

 

 

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, Ο ανήφορος

Μυθοπλαστικό πεζογράφημα  για την όρθια και ορθή στάση  ζωής που επιδίωξε  ο ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, ο Συγγραφέας, ο Ζορμπάς, ο Κοσμάς και ίσως πρέπει να επιδιώκει  ο Καθένας μας! Πώς θα κάνουμε την ύλη, πνεύμα; ΚΡΗΤΗ- ΑΓΓΛΙΑ- ΜΟΝΑΞΙΑ με μια μελαγχολία (μαύρη χολή) βαθιά λυτρωτική ( λύω= απελευθερώνω).Μια εξομολόγηση σε φως και σκιά θυμίζοντας την τεχνική των φωτοσκιάσεων (κιαροσκούρο)  του μπαρόκ που στα ισπανικά ο όρος σημαίνει ακανόνιστο μαργαριτάρι!!

 

Πρόκειται για ένα αδημοσίευτο  μυθιστόρημα που χρονικά συμπίπτει με την αναχώρηση του συγγραφέα από την Κρήτη,το 1946 , περιγράφει τα ζοφερά χρόνια του πολέμου, τόσο στην Αγγλία όσο και στην Ελλάδα .... κυκλοφορεί μετά από 76 χρόνια τον  Οκτώβριο του 2022 με επιμέλεια του Ν. Μαθιουδάκη και Π. Βασιλειάδη.

 Σελ. 167 Στέκουμαι μπροστά από τ ανάγλυφα του Παρθενώνα και νιώθω πως το μεγάλο μυστικό της τελειότητας στη ζωή και στην τέχνη λέγεται ι σ ο ρ ρ ό π η σ η. Η σάρκα εδώ, στην ελληνική τέχνη δε βάρυνε για να αποχτήσει δύναμη, μήτε έγινε ανάλαφρη για να αποχτήσει χάρη. Κατόρθωσε ν αλαφρώσει την ύλη χωρίς να της αφαιρέσει τη δύναμη,  να την αλαφρώσει ακριβώς ίσια με το σημείο όπου αρχίζει η χάρη. Λίγο πιο δώθε να σταματούσε , θα γίνουνταν δυνατή μα δυσκίνητη,  λίγο πιο πέρα να πήγαινε , θα καταντούσε χαριτωμένη κι αδύνατη. Βρήκε και στάθηκε στο εξαίσιο , αόρατο στο γυμνό μάτι, σύνορο της τέλειας ισορροπίας. Αυτό είναι το ελληνικό θάμα. 

Σελ. 158 Ποιητής σήμερα, στη φοβερή τούτη περίοδο της δράσης αξίζει, θαρρώ, να ναι μονάχα όχι όποιος καθρεφτίζει την αποσύνθεση του καιρού μας παρά όποιος νιώθει να σπαρταρίζει μέσα του το μελλούμενο. 

Σελ. 166-167 - Ποιος κίντυνος;

- Τούτος. Ο νους του ανθρώπου ξετυλίχθηκε πολύ γοργότερα ,πολύ εντονότερα από την ψυχή του...

- Πώς μπορούμε να τον πολεμήσουμε; 

- ....να επιστρατέψουμε όλες τις φωτεινές δυνάμεις που υπάρχουν μέσα στον κάθε άνθρωπο και στον κάθε λαό. 

 Σελ. 205 Έτσι μονάχα η ζωή σώζεται. Τι θα πει σώζεται; Ανεβαίνει. 

 

 

ΕΥΡΙΠΙΔΗ, Εκάβη

 

Ο Πολυμήστορας βασιλιάς της Θράκης αντί να περισώσει το μικρότερο γιο  του φίλου του Πρίαμου ΠΟΛΥΔΩΡΟ , πρόδωσε το θεσμό της φιλοξενίας, πρόσβαλε το θεϊκό δίκαιο γιατί προχώρησε από πάθος  για το χρυσάφι σε έναν φόνο διαπράττοντας ανοσιούργημα....Mε τη συγκατάθεση του Αγαμέμνονα η Εκάβη κάλεσε τον Πολυμήστορα στο στρατόπεδο των Ελλήνων, στήνοντάς του μεθοδικά την παγίδα της....

« Ντρέπομαι, Πολυμήστορα, στην όψη

να σε κοιτάξω, τώρα που με ζώνουν

τέτοια δεινά. Γι’ αυτόν που ‘χει γνωρίσει

την πρώτη μου ευτυχία, η τωρινή μου

κατάντια μια βαθιά ντροπή μου φέρνει

και δε μπορώ καθόλου μες στα μάτια

να σ’ αντικρίσω… » ( Ευριπίδης, Εκάβη, 955- 959) )

Ένα συνεχές  θρηνητικό τραγούδι με το τραγικό πρόσωπο της μάνας Εκάβης να θρηνεί ένα - ένα τα παιδιά της μέχρι το τέλος της τραγωδίας. 

 Ο Ευριπίδης βάζει την ΠΟΛΥΞΕΝΗ να προχωρά στον τόπο της θυσίας αυτοβούλως, όπου αντιμετώπισε περήφανα τον Οδυσσέα . Οι Αχαιοί ήθελαν να την  θυσιάσουν  για να καταστεί ευκολότερο το ταξίδι της επιστροφής των Αχαιών από την Τροία στην Ελλάδα ή  επειδή το είχε ζητήσει το φάντασμα του Αχιλλέα που είχε εμφανιστεί σε όνειρο στο γιο του και του ζητούσε την προσφορά της κόρης σαν μερίδιο από τα λάφυρα του πολέμου που δικαιούνταν. 

Ποτέ!

 

Να μη δώσουν να δουν τα μάτια μου μιας τέτοιας μέρας το φως.

Καλύτερα στον Άδη να προσφέρω το κορμί μου.

Πάρε με, Οδυσσέα, και σφάξε με.

Ελπίδας ίχνος δεν υπάρχει πουθενά

που να υπόσχεται στο μέλλον σωτηρία.

Μητέρα, μην πεις, μην κάνεις τίποτε να μ' εμποδίσεις.

Συναίνεσε στο θάνατό μου

προτού με βρουν ντροπές που δε μ' αξίζουν.

Όποιος δεν έχει συνηθίσει τη γεύση της συμφοράς, στο τέλος τη συνηθίζει,

όμως τον γονατίζει το άλγος της δουλείας.

Γι' αυτό και προτιμά το θάνατο αντίς για τη ζωή.

Είναι μεγάλος ο καημός να ζεις στην καταφρόνια.

(Ευρ., Εκάβη 365 - 378, μετ. Κ.Χ. Μύρης)

  Υπερθετικός βαθμός στη  συγγενική σχέση ( τρυφερότατη)

 υπερθετικός βαθμός στην απώλεια (σπαρακτικότατη)

 υπερθετικός βαθμός στο θάνατο (βαναυσότατος)

 στον πόλεμο ( αγριώτατος)

στην αιχμαλωσία ( απανθρωπότατη) 

στη βία ( χείριστη)  

στην εκδίκηση ( φονικότατη)

αλλά υπάρχει και υπερθετικός βαθμός στην αντίδραση, στη στάση, στη δουλεία, στη φιλοσοφία,στο ρόλο, στην παράσταση, στην ΚΟΚΚΙΔΟΥ, στο γυναικείο ΧΟΡΟ των Τρωάδων , στη σκηνογραφία, στην κίνηση και πάνω από όλα στη μουσική του Ν. ΓΑΛΕΝΙΑΝΟΥ

Α Ξ  Ι Ο Π Ρ Ε Π Ε Σ Τ Α Τ Ο Ι / ΕΣ/ Α!!!!!!!!

«εν τοις κακοίς γαρ αγαθοί σαφέστατοι φίλοι∙ τα χρηστά σ’ αύθ’ έκαστ’ έχει φίλους.» 

[ξεχωρίζουν οι φίλοι οι αληθινοί στις δυστυχίες∙ σαν ευτυχείς, υπάρχουν πάντα φίλοι].

Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού ΝΤΑΡΙΟ ΦΟ

 

 Πώς μας ήρθε η ιδέα να ετοιμάσουμε μια παράσταση με θέμα τις κρατικές δολοφονίες; Και σε αυτήν την περίπτωση, μας ώθησε η ανάγκη. Στη διάρκεια της Άνοιξης του 1970 ένα μεγάλο μέρος του κοινού των παραστάσεών μας -σύντροφοι και συντρόφισσες που ήταν εργάτες, φοιτητές, προοδευτικοί δημοκράτες- μας προέτρεπε να γράψουμε ένα θεατρικό έργο για τη σφαγή στην Αγροτική Τράπεζα του Μιλάνου και τη δολοφονία του Πινέλι, ένα έργο που θα πραγματευόταν τα αίτια και τις πολιτικές επιπτώσεις αυτών των γεγονότων. Ο λόγος πίσω από το αίτημα αυτό ήταν η τρομακτική έλλειψη πληροφόρησης γύρω από αυτό το ζήτημα. Αφού πέρασε το αρχικό σοκ, τα ΜΜΕ σιωπούσαν: οι δημοσιογράφοι της επίσημης Αριστεράς, με πρώτη την εφημερίδα "Ουνιτά" (L'Unita), παρέμεναν εξαιρετικά προσεκτικοί και δεν προχωρούσαν πέρα από σποραδικά σχόλια του τύπου: «Το γεγονός είναι ανησυχητικό», «Πόσο μυστηριώδης είναι ο θάνατος του Πινέλι, κατ' αυτόν τον τρόπο θα παραμείνει τυλιγμένη στο μυστήριο η σφαγή στις τράπεζες». Όλοι περίμεναν να «χυθεί άπλετο φως». Περίμεναν, αρκεί να μη γινόταν φασαρία. [...] (Από τον πρόλογο των Ντάριο Φο - και της συζύγου του Φράνκα Ράμε / μτφ Αχιλλέας Καλαμάρας/  Αθήνα 2020)

Ο ΝΤΑΡΙΟ ΦΟ (1926-2016) είχε δηλώσει : ο καλός ηθοποιός έχει πολλά κοινά με τον καλό δάσκαλο. Κανένας από τους δυο τους δεν πρέπει να στέκεται στην έδρα, να απαιτεί να έχει το δίκιο με το μέρος του. Είναι πολύ διασκεδαστικό και απολαυστικό να θέτεις υπό αμφισβήτηση τις απόψεις σου...

Εκρηκτική κωμωδία με κλαυσίγελο! Ο γελωτοποιός , ο giullare, ο παλιάτσος, ο μίμος, ο σαλτιμπάγκος, ο κλόουν, ο τροβαδούρος, ο αναρχικός (ο καταπληκτικός ΠΑΝΟΣ ΒΛΑΧΟΣ)  διατυπώνει σκληρές αλήθειες καταδικάζοντας την υποκρισία της εξουσίας, της θρησκείας, της δικαιοσύνης. Το 1997 η Σουηδική Ακαδημία έδωσε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Ντάριο Φο τιμώντας ένα κείμενο που προσαρμόζεται και σε κάθε πραγματικότητα.
Μια δαιμονική, αστεία και επικίνδυνη φιγούρα μασκαρεύεται και δείχνει όλα τα αληθινά πρόσωπα της αστυνομικής βίας, των κοινωνικών στερεοτύπων, των κρατικών υπηρεσιών...

«Είμαι εδώ είμαι μια στιγμή,

αφορμή για ρωγμή με τιμή,

χωρίς  τιμή είμαι το πάν – δωρεάν.

Έχω περίεργες ορέξεις

για λέξεις

με λόγια κοφτερά

κόβω τα φτερά

σε ψεύτες και απατεώνες.

Άλλα λόγια τα κάνω λάμες

που κόβουν τις παλάμες

αυτών που κλέβουν τους αγώνες

που βάζουν ψέματα στα βλέμματα

σε όσους γελάνε για να ξεγελάνε.

Όχι δεν διψάω για αίμα

θέλω να ρίξω φως στο ψέμα

σε αυτά που μένουν στα σκοτάδια

σ’ αυτούς που σκότωσαν με χάδια

Πήρα ανάσα μα δεν την κράτησα

Κοίτα πως τρέχω,

ποτέ δεν σταμάτησα

βρήκα την τέλεια ευκαιρία

να πω αυτή την ιστορία..

υγ. 1 Πώς τελικά τα πρόσωπα αποκαλύπτονται μέσα από τα προσωπεία; Πώς ένας ηθο- ποιός καταγγέλλει, αναγγέλλει, προαγγέλλει τόσα κακώς κείμενα υπονομεύοντας, διαδηλώνοντας, στηλιτεύοντας  τα ήθη και τους θεσμούς της καθεστηκυίας τάξης; 

υγ.2 Η βόμβα στο τέλος του έργου από ποιον φτιάχθηκε και σε ποιους απευθύνεται;