ΕΥΡΙΠΙΔΗ, Εκάβη

 

Ο Πολυμήστορας βασιλιάς της Θράκης αντί να περισώσει το μικρότερο γιο  του φίλου του Πρίαμου ΠΟΛΥΔΩΡΟ , πρόδωσε το θεσμό της φιλοξενίας, πρόσβαλε το θεϊκό δίκαιο γιατί προχώρησε από πάθος  για το χρυσάφι σε έναν φόνο διαπράττοντας ανοσιούργημα....Mε τη συγκατάθεση του Αγαμέμνονα η Εκάβη κάλεσε τον Πολυμήστορα στο στρατόπεδο των Ελλήνων, στήνοντάς του μεθοδικά την παγίδα της....

« Ντρέπομαι, Πολυμήστορα, στην όψη

να σε κοιτάξω, τώρα που με ζώνουν

τέτοια δεινά. Γι’ αυτόν που ‘χει γνωρίσει

την πρώτη μου ευτυχία, η τωρινή μου

κατάντια μια βαθιά ντροπή μου φέρνει

και δε μπορώ καθόλου μες στα μάτια

να σ’ αντικρίσω… » ( Ευριπίδης, Εκάβη, 955- 959) )

Ένα συνεχές  θρηνητικό τραγούδι με το τραγικό πρόσωπο της μάνας Εκάβης να θρηνεί ένα - ένα τα παιδιά της μέχρι το τέλος της τραγωδίας. 

 Ο Ευριπίδης βάζει την ΠΟΛΥΞΕΝΗ να προχωρά στον τόπο της θυσίας αυτοβούλως, όπου αντιμετώπισε περήφανα τον Οδυσσέα . Οι Αχαιοί ήθελαν να την  θυσιάσουν  για να καταστεί ευκολότερο το ταξίδι της επιστροφής των Αχαιών από την Τροία στην Ελλάδα ή  επειδή το είχε ζητήσει το φάντασμα του Αχιλλέα που είχε εμφανιστεί σε όνειρο στο γιο του και του ζητούσε την προσφορά της κόρης σαν μερίδιο από τα λάφυρα του πολέμου που δικαιούνταν. 

Ποτέ!

 

Να μη δώσουν να δουν τα μάτια μου μιας τέτοιας μέρας το φως.

Καλύτερα στον Άδη να προσφέρω το κορμί μου.

Πάρε με, Οδυσσέα, και σφάξε με.

Ελπίδας ίχνος δεν υπάρχει πουθενά

που να υπόσχεται στο μέλλον σωτηρία.

Μητέρα, μην πεις, μην κάνεις τίποτε να μ' εμποδίσεις.

Συναίνεσε στο θάνατό μου

προτού με βρουν ντροπές που δε μ' αξίζουν.

Όποιος δεν έχει συνηθίσει τη γεύση της συμφοράς, στο τέλος τη συνηθίζει,

όμως τον γονατίζει το άλγος της δουλείας.

Γι' αυτό και προτιμά το θάνατο αντίς για τη ζωή.

Είναι μεγάλος ο καημός να ζεις στην καταφρόνια.

(Ευρ., Εκάβη 365 - 378, μετ. Κ.Χ. Μύρης)

  Υπερθετικός βαθμός στη  συγγενική σχέση ( τρυφερότατη)

 υπερθετικός βαθμός στην απώλεια (σπαρακτικότατη)

 υπερθετικός βαθμός στο θάνατο (βαναυσότατος)

 στον πόλεμο ( αγριώτατος)

στην αιχμαλωσία ( απανθρωπότατη) 

στη βία ( χείριστη)  

στην εκδίκηση ( φονικότατη)

αλλά υπάρχει και υπερθετικός βαθμός στην αντίδραση, στη στάση, στη δουλεία, στη φιλοσοφία,στο ρόλο, στην παράσταση, στην ΚΟΚΚΙΔΟΥ, στο γυναικείο ΧΟΡΟ των Τρωάδων , στη σκηνογραφία, στην κίνηση και πάνω από όλα στη μουσική του Ν. ΓΑΛΕΝΙΑΝΟΥ

Α Ξ  Ι Ο Π Ρ Ε Π Ε Σ Τ Α Τ Ο Ι / ΕΣ/ Α!!!!!!!!

«εν τοις κακοίς γαρ αγαθοί σαφέστατοι φίλοι∙ τα χρηστά σ’ αύθ’ έκαστ’ έχει φίλους.» 

[ξεχωρίζουν οι φίλοι οι αληθινοί στις δυστυχίες∙ σαν ευτυχείς, υπάρχουν πάντα φίλοι].

Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού ΝΤΑΡΙΟ ΦΟ

 

 Πώς μας ήρθε η ιδέα να ετοιμάσουμε μια παράσταση με θέμα τις κρατικές δολοφονίες; Και σε αυτήν την περίπτωση, μας ώθησε η ανάγκη. Στη διάρκεια της Άνοιξης του 1970 ένα μεγάλο μέρος του κοινού των παραστάσεών μας -σύντροφοι και συντρόφισσες που ήταν εργάτες, φοιτητές, προοδευτικοί δημοκράτες- μας προέτρεπε να γράψουμε ένα θεατρικό έργο για τη σφαγή στην Αγροτική Τράπεζα του Μιλάνου και τη δολοφονία του Πινέλι, ένα έργο που θα πραγματευόταν τα αίτια και τις πολιτικές επιπτώσεις αυτών των γεγονότων. Ο λόγος πίσω από το αίτημα αυτό ήταν η τρομακτική έλλειψη πληροφόρησης γύρω από αυτό το ζήτημα. Αφού πέρασε το αρχικό σοκ, τα ΜΜΕ σιωπούσαν: οι δημοσιογράφοι της επίσημης Αριστεράς, με πρώτη την εφημερίδα "Ουνιτά" (L'Unita), παρέμεναν εξαιρετικά προσεκτικοί και δεν προχωρούσαν πέρα από σποραδικά σχόλια του τύπου: «Το γεγονός είναι ανησυχητικό», «Πόσο μυστηριώδης είναι ο θάνατος του Πινέλι, κατ' αυτόν τον τρόπο θα παραμείνει τυλιγμένη στο μυστήριο η σφαγή στις τράπεζες». Όλοι περίμεναν να «χυθεί άπλετο φως». Περίμεναν, αρκεί να μη γινόταν φασαρία. [...] (Από τον πρόλογο των Ντάριο Φο - και της συζύγου του Φράνκα Ράμε / μτφ Αχιλλέας Καλαμάρας/  Αθήνα 2020)

Ο ΝΤΑΡΙΟ ΦΟ (1926-2016) είχε δηλώσει : ο καλός ηθοποιός έχει πολλά κοινά με τον καλό δάσκαλο. Κανένας από τους δυο τους δεν πρέπει να στέκεται στην έδρα, να απαιτεί να έχει το δίκιο με το μέρος του. Είναι πολύ διασκεδαστικό και απολαυστικό να θέτεις υπό αμφισβήτηση τις απόψεις σου...

Εκρηκτική κωμωδία με κλαυσίγελο! Ο γελωτοποιός , ο giullare, ο παλιάτσος, ο μίμος, ο σαλτιμπάγκος, ο κλόουν, ο τροβαδούρος, ο αναρχικός (ο καταπληκτικός ΠΑΝΟΣ ΒΛΑΧΟΣ)  διατυπώνει σκληρές αλήθειες καταδικάζοντας την υποκρισία της εξουσίας, της θρησκείας, της δικαιοσύνης. Το 1997 η Σουηδική Ακαδημία έδωσε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Ντάριο Φο τιμώντας ένα κείμενο που προσαρμόζεται και σε κάθε πραγματικότητα.
Μια δαιμονική, αστεία και επικίνδυνη φιγούρα μασκαρεύεται και δείχνει όλα τα αληθινά πρόσωπα της αστυνομικής βίας, των κοινωνικών στερεοτύπων, των κρατικών υπηρεσιών...

«Είμαι εδώ είμαι μια στιγμή,

αφορμή για ρωγμή με τιμή,

χωρίς  τιμή είμαι το πάν – δωρεάν.

Έχω περίεργες ορέξεις

για λέξεις

με λόγια κοφτερά

κόβω τα φτερά

σε ψεύτες και απατεώνες.

Άλλα λόγια τα κάνω λάμες

που κόβουν τις παλάμες

αυτών που κλέβουν τους αγώνες

που βάζουν ψέματα στα βλέμματα

σε όσους γελάνε για να ξεγελάνε.

Όχι δεν διψάω για αίμα

θέλω να ρίξω φως στο ψέμα

σε αυτά που μένουν στα σκοτάδια

σ’ αυτούς που σκότωσαν με χάδια

Πήρα ανάσα μα δεν την κράτησα

Κοίτα πως τρέχω,

ποτέ δεν σταμάτησα

βρήκα την τέλεια ευκαιρία

να πω αυτή την ιστορία..

υγ. 1 Πώς τελικά τα πρόσωπα αποκαλύπτονται μέσα από τα προσωπεία; Πώς ένας ηθο- ποιός καταγγέλλει, αναγγέλλει, προαγγέλλει τόσα κακώς κείμενα υπονομεύοντας, διαδηλώνοντας, στηλιτεύοντας  τα ήθη και τους θεσμούς της καθεστηκυίας τάξης; 

υγ.2 Η βόμβα στο τέλος του έργου από ποιον φτιάχθηκε και σε ποιους απευθύνεται;