από τον αρχαίο μύθο ...στη σύγχρονη ψυχολογία

Ο Πυγμαλίωνας, βασιλιάς της Κύπρου και ξακουστός γλύπτης, δεν είχε την επιθυμία ούτε τον χρόνο να σκεφτεί για την αγάπη.Είχε φτιάξει ένα πολύ ωραίο άγαλμα γυναίκας από ελεφαντόδοτο, την Γαλάτεια.Η Αφροδίτη εξαιτίας της περιφρόνησής του για την αγάπη τον τιμώρησε αποφασίζοντας να τον κάνει να  ερωτευτεί το άγαλμα.Από εκείνη την ημέρα ο βασιλιάς δεν μπόρεσε να βρεί την ησυχία του.Περνούσε ατελείωτες ώρες να στοχάζεται το άγαλμα, να του εξομολογείται την αγάπη του, να το χαϊδεύει, να το φυλάει.Παρ’ όλη του την προσοχή, το άγαλμα παρέμενε σιωπηλό, κρύο και άψυχο.

Ο Πυγμαλίωνας παρακάλεσε τότε την Αφροδίτη να τον θεραπεύσει από το αρρωστημένο του πάθος. Η θεά όμως διασκέδαζε να βλέπει τον βασιλιά να υποφέρει για ένα ελεφάντινο άγαλμα.Στη συνέχεια τον λυπήθηκε και μεταμόρφωσε το άγαλμα σε μια πραγματική γυναίκα, την οποία παντρεύτηκε ο Πυγμαλίωνας και μαζί της απέκτησε έναν γιό, τον Πάφο.

Το σύνδρομο του Πυγμαλίωνα

Όπως στο μύθο του Πυγμαλίωνα, του Έλληνα γλύπτη που δημιούργησε ένα πολύ ωραίο άγαλμα γυναίκας, τη Γαλάτεια και που ποτέ δεν ήταν  ευχαριστημένος από την ομορφιά της, προσπαθώντας να τη βελτιώνει συνέχεια μέχρι να της δώσει το χάρισμα του λόγου, έτσι και στην αγάπη ή σύνδρομο του Πυγμαλίωνα το αγαπημένο πρόσωπο δεν εκτιμάται μόνο γι’ αυτό που είναι αλλά  για το τί μπορεί να γίνει.
Για παράδειγμα οι άνθρωποι που ερωτεύονται έναν μελλοντικό γιατρό ή δικηγόρο και μετά προσπαθούν να τον αλλάξουν ή/και να τον βελτιώσουν.

Το σύνδρομο αυτό μπορεί να συσχετιστεί και με την συν-εξάρτηση ή το σύνδρομο της νοσοκόμας όπου οι άνθρωποι προσπαθούν να σώσουν έναν αλκοολικό, έναν τοξικομανή, έναν βίαιο, μια πόρνη…….

Οι αγάπες που δημιουργήθηκαν κατά το πρότυπο του Πυγμαλίωνα συχνά οδηγούν σε μακροχρόνιες και ευτυχισμένες σχέσεις.Ο κίνδυνος μπορεί να προκύψει όταν ο σύντροφος επιθυμήσει την ισότητα και αρχίζει να επιβάλει την προσωπικότητά του.
Ο ψυχαναλυτής Bergmann στο βιβλίο του «Ανατομία της Αγάπης» εντοπίζει επίσης, δύο ιδιαίτερες παραλλαγές του συνδρόμου:

• Όταν ένας από τους δύο συντρόφους είναι διατεθειμένος να συνεχίσει την σχέση, μόνο όταν ο άλλος του υποσχεθεί ότι θα επισκεφθεί ψυχολόγο.
• Όταν ένας ετεροφυλόφιλος σύντροφος συνδεθεί με έναν ομοφυλόφιλο με την πεποίθηση ότι θα του αλλάξει τον σεξουαλικό του προσανατολισμό.

Στην βιβλιογραφία υπάρχουν πολλά παραδείγματα αυτού του τύπου.
Ακόμα και ο φιλόσοφος Jean-Jacque Rouseau είχε εκφράσει μια παρόμοια επιθυμία στο βιβλίο του Emile, όπου η πρωταγωνίστρια δεσμεύεται να εκπαιδεύσει ένα νεαρό άνδρα σύμφωνα με τις αρχές της «καλοσύνης»