Κυριακή 27 Αυγούστου 2023

Βατράχια, ΟΧΙ Βάτραχοι και ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ, Ο θάνατος της Πεντάμορφης

 Η δήλωση των δημιουργών ήταν: 

" διασκευή του αριστοφανικού κειμένου 

και κωμωδία με DNA τραγωδίας"

ΟΜΩΣ μπορείς από το παρακάτω κείμενο του ΠΑΛΑΜΑ να αλλάξεις μία λέξη; ένα τόνο; μια ομοιοκαταληξία; το μέτρο; ΟΧΙ γιατί θα χαθεί η ταυτότητα, η γνησιότητα, η μαγεία του ποιήματος! Αν εντυπωσιάζει το νόημα είναι γιατί γράφτηκε το 1892 και κερδίζει τη μάχη με το χρόνο, αυτούσιο χωρίς παρεμβάσεις, χωρίς επεμβάσεις που θυμίζουν χειρουργείο και ασθενή! 

Ο θάνατος της Πεντάμορφης

Ο Χάρος φίδι εγίνηκεν, οχιά φαρμακωμένη, 

δαγκώνει την Πεντάμορφην, οϊμέ!

κι αυτή πεθαίνει, πεθαίνει· 

γύρω της κανείς δε βρίσκεται δικός της,  

ούτε το βασιλόπουλον ο αγαπητικός της, 5

να πάει σε Νότο και Βοριά,σ’ Ανατολή και Δύση 

νά βρει τ’ αθάνατο νερό για να την αναστήσει.

Πεθαίνει; όχι! τ’ ασύγκριτο, τ’ αθάνατο κορμί της

που πια σαν πρώτα της ψυχής δεν το τραβά ο μαγνήτης,

σκορπάει, μονάχα, ελεύθερο, και κάθε του ομορφάδα, 10 

γυρίζει στην παλιά πληγή, στην πρώτη λαμπυράδα,  

καθώς τα ταξιδιάρικα πουλιά που ανταμωμένα

μισεύουν απ’ της Άνοιξης τα χέρια οδηγημένα,  

και σαν τελειώσουν το μακρύ ταξίδι τους σκορπάνε, 

χωρίζονται, στις γνώριμες παλιές φωλίτσες πάνε.15 

Τα στήθη που κατέβαιναν κι ανέβαιναν

γυρίζουν στα κύματα που αφρόχυτα ξεσπάνε και ποδίζουν, 

και τα μαλλιά της χάνονται στον ουρανό κι εκείνα 

και κάθε μια χρυσότριχα χρυσή γίνεται ακτίνα, 

και με την ασυννέφιαστην ουρανική γαλήνη 20

σμίγει το φως του απάρθενου μετώπου της,

και πίνει κάθε δροσούλα της η Αυγή, δροσόβολη παρθένα, 

πὄχει το πρόσωπο χλωμό, τα χέρια ροδισμένα,  

κι ο θείος ήλιος το χρώμα της, που κάθε νου σαλεύει, 

πορφύρ’ αχειροποίητη φορεί, και βασιλεύει!25  

Οι πεταλούδες ταιριαστά μοιράζονται πλουμίδια 

των φτενοκάμωτων φτερών τα κοντυλένια φρύδια, 

και τα κεράσια του Μαγιού παίρνουν τα δυο της χείλια

και τα ροδόλευκα κρατούν της θάλασσας κοχύλια 

τ’ αυτάκια της, που μέσα τους φυλάγουν κρυφή γλώσσα 30 

τα λόγια του αγαπητικού, τραγούδια αγάπης τόσα! 

Στα ολόλευκα κι ολόχυτα κρίνα γυρνούν τα χέρια, 

τα πόδια τα πελεκητά πετούνε περιστέρια, 

στα γιασεμιά ο ανασασμός, και στα μαργαριτάρια τα δόντια της·

και των ματιών τα ολόφωτα ζευγάρια, 35  

που μέσα έκρυβ’ ο έρωτας όλα τα μυστικά του 

επάνω στ’ άστρα φεύγουνε και στα διαμάντια κάτου·

και κάθε τι που απ’ το κορμί το αθάνατο έχει μείνει 

καίγεται μέσα στ’ άσβηστο του Σύμπαντος καμίνι, 

κι αλλάζει, βγαίνει μάρμαρο και ρόδο και κοράλλι, 40 

σε κάμπους πάει και σε βουνά και σ’ ακρογιάλια πάλι, 

πάει στα γραμμένα σχήματα, τα χρώματα τα μύρια, 

σε νέφη, σε πετούμενα, σε φύτρα, σε ζαφείρια.

Στον πύργο, νεραϊδόχτιστο, που εζούσε χωρισμένη,

απ’ το κορμί το ισόθεο τίποτε πια δε μένει 45  

παρά έν’ αχνόφεγγο παντού, μιαν ευωδιά, μια θλίψη.

Κι ο ήλιος έτσι όταν χαθεί κι απ’ τις ματιές μας λείψει,

ώρα πολλή μες στην ψυχή κι ώρα πολλή στη φύση  

τη φωτεινή του ενθύμηση γλυκά γλυκά θ’ αφήσει.




Παραλλάσσοντας τον τίτλο από Βάτραχοι σε Βατράχια, περικόπτοντας από τον αγώνα λόγων ΑΙΣΧΥΛΟΥ-ΕΥΡΙΠΙΔΗ, βάζοντας συμβολισμούς με την τεράστια καρδιά επί σκηνής που πρέπει να ανθίσει ένα λουλούδι, εξαφανίζοντας το Χορό, αποκρύπτοντας το χώμα της ορχήστρας με καθρέφτες, ανταλλάσσοντας τους λεκτικούς αστεϊσμούς με μαθηματικές ατελείωτες πράξεις, εκτοξεύοντας ρώσικο κουβεντολόι και κάνοντας κινήσεις  ρωσικής κούκλας και πουλώντας από ρίγανη μέχρι λιμνοθάλασσες....

η μεταμοντέρνα παράσταση ΚΟΥΡΑΣΕ και ΒΑΡΥΝΕ και ΣΚΟΤΕΙΝΙΑΣΕ επικινδύνως!

Ακουμπάμε το αριστοφανικό κείμενο, το μεταφράζουμε, το εκσυγχρονίζουμε, το μεταποιούμε 

ΟΜΩΣ 

ΔΕΝ το ''πληγώνουμε'' τόσο ανεπανόρθωτα για να πούμε ένα σύγχρονο δίδαγμα. Ο δεξιοτέχνης ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ άντεξε στο χρόνο γιατί ήταν απλός, σαφής, σοφός κωμικός που εμπεριέχει το δίδαγμα,την κάθαρση δι'  ελέου και φόβου των τοιούτων(= παρόμοιων) παθημάτων. Η ερμηνεία του αυτούσιου κειμένου με πρωταγωνιστές τον Διόνυσο (ΣΕΡΒΕΤΑΛΗ) και Ξανθία (ΣΑΡΑΝΤΗ) θα μπορούσε να απογειώσει το αριστοφανικό κείμενο και να διδάξει το θεατή του 2023!!!

 

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου