στο σκοτάδι απαντάς με φως

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
στην ταινία του Γ.ΣΜΑΡΑΓΔΗ τίποτε δεν ήταν συγκλονιστικό
ίσως γιατί ο ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ταξιδευτής, φιλόσοφος, λογοτέχνης, νομικός,στοχαστής
είναι μια συγκλονιστική προσωπικότητα
που δεν ''φθάνει'' μια ταινία....
για τα ταξίδια και τα όνειρά του .....Κρήτη, Αθήνα, Αίγινα, Γαλλία, Βερολίνο,Βιέννη, Κίνα, Ρωσία ...
για τον άνθρωπο και τον Έλληνα....

 Διαβάζοντας στη σύζυγό του Ελένη(Μ.Καλογήρου) την αυτοβιογραφική «Αναφορά στον Γκρέκο» που έχει σχεδόν ολοκληρώσει, ο Νίκος Καζαντζάκης(Ο.Παπασπηλιόπουλος/Σ.Ληναίος) αναπολεί την πολυτάραχη ζωή του.

Αναζητάει σκηνοθέτης,σεναριογράφος, συγγραφέας, ήρωας αλλά και ο καθένας μας
την απελευθέρωση από τους φόβους, τα βασανιστικά ερωτήματα ζωής και θανάτου κάτω από τους λεπτούς και λεβέντικους ήχους της κρητικής λύρας και πάνω στις ανήσυχες πλαγιές του Ψηλορείτη!

Τα δάκρυα των ανθρώπων μπορούν να γυρίσουν όλους τους νερόμυλους της γης, μα το νερόμυλο του Θεού δεν τον γυρίζουν...
Η αγάπη και η συμπόνια είναι θυγατέρες του ανθρώπου, όχι του Θεού!
Μα ας είναι καλά ο καιρός, αυτός μας λυπάται..ένα σφουγγάρι είναι ο καιρός και σβήνει..και γρήγορα το νέο ανοιξιάτικο χορτάρι θα σκεπάσει τις ταφόπετρες, κι η ζωή θα ξαναπάρει, αγκομαχώντας, τον ανήφορο... (σελ.428) 
Έρωτας ελευτερίας, να μην καταδέχεσαι, μήτε για τον παράδεισο ακόμα, να σκλαβώνεις τη ψυχή σου..παιχνίδι παλικαρίσιο απάνω από την αγάπη και τον πόνο, απάνω από το θάνατο.. να συντρίβεις τα παλιά καλούπια, και τα πιο ιερά, όταν πια δε σε χωρούν..(σελ.436)Αναφορά στον Γκρέκο